OAK is meer dan een goede milieuscore
Aan de westzijde van Eindhoven wordt plan OAK Bosrijk gerealiseerd, bestaande uit 45 grondgebonden woningen. De woningen hebben een MPG van 0,5. De belangrijkste bouwstenen van deze goede milieuscore zijn het gebruik van hout en de toepassing van materialen die bij het einde van de levensfase van het bouwwerk hergebruikt kunnen worden. Een goede milieuscore is niet het enige wat in dit project opvalt. Duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit met bijzondere architectuur en inpassing in het landschap vormen de basis voor plan OAK.
Bron: Nationale Milieudatabase
Het plan is tot stand gekomen op basis van een door de gemeente Eindhoven uitgeschreven tender. De gemeente schreef de tender uit met het idee woningen te ontwikkelen die passen in het landschap. Anderzijds dient het landschap een tuin te vormen voor de bewoners. Onder aanvoering van Janssen de Jong Projectontwikkeling heeft Team OAK het plan ingediend van de 45 grondgebonden woningen die rondom een bestaande eik worden gerealiseerd. OAK-Bosrijk kent 11 verschillende woontypes, van tiny houses tot ruime gezinswoningen.
Houtbouw cruciaal in milieuprestatiescore
Voor de ruime gezinswoning van OAK-Bosrijk is een milieuprestatie van 0,469 berekend. De berekening laat zien dat hout in dit project een sleutelrol speelt. De hoofddraagconstructie bestaat uit houtskeletbouw (HSB) modules met gevels van populierenhout. De populieren zijn lokaal geoogst in Brabant, hiermee verminderen we het aantal transportbewegingen voor materiaal en grondstoffen. Verder valt op dat circulariteit een belangrijke rol speelt in de materialisering. Voor de begane grondvloer wordt Urban Mining Concrete voorgeschreven en voor de platte dakbedekking Dak en Milieu Bitumen. Om de milieu-impact van beton te reduceren en de verduurzaming van de betonindustrie te stimuleren, wordt hergebruikt cement gebruikt. Voor de dakbedekking wordt circulaire bitumen ‘Citumen’ toegepast , zodat dit product meer aansluit op het karakter van OAK.
Wat opvalt is dat de MKI voor de afdankfase slechts 3 euro bedraagt en dat de hoeveelheid materialen dat bij het einde van de levensfase van de woning voor hergebruik en recycling vrijkomt meer dan 20% is. Het aandeel van installaties in de totale MKI kon worden beperkt door gebruik te maken van het nabijgelegen warmtenet van Meerhoven en door te kiezen voor PV-panelen uit categorie 1 van de NMD-database.
“We hebben gekozen voor drie thema’s, namelijk gezondheid, natuur en energie”, zegt Robbert van Tilborg, projectmanager bij Jansen de Jong Projectontwikkeling. “Dat zijn thema’s die behoorlijk in elkaar grijpen.
- Gezondheid: de woningen worden gezond geproduceerd en geven samen met de omgeving van OAK alle handvatten voor een gezonde levensstijl, zowel fysiek als sociaal
- Natuur: we realiseren een plan met het landschap als één van de belangrijke uitgangspunten
- Energie: de woningen van OAK worden energieneutraal opgeleverd en we stimuleren de bewoners om te kiezen voor duurzame energie- en wateroplossingen binnen- en buitenshuis.
Modulaire woningen als basis
De basis voor de aanpak is het modulaire bouwsysteem van Barli. Wij ontwikkelden voor OAK modulaire woningen die voor circa 70% uit circulaire materialen bestaan. De woningen worden in de fabriekshal in Uden volgens een geïndustrialiseerd proces gefabriceerd. Vervolgens worden de componenten op een dieplader naar de bouwplaats vervoerd, waar de delen aan elkaar gemonteerd worden. Aan het einde van hun levensfase zijn de woningen voor 100% demontabel.
Natuurinclusiviteit is een thema dat nauw verwant is aan het bouwen met hout. “Het landschap voorzien we van diverse inheemse beplantingstypes. In combinatie met een bloemrijkgrasland ontstaat hier een natuurlijk landschap met een afwisselend leefgebied voor vogels, vleermuizen, insecten, reptielen en amfibieën. In de architectuur van de woningen worden nestplekken gemaakt voor vogels en vleermuizen”, aldus Robbert van Tilborg. “We gaan voor maximaal groen en een minimale verharding.”
Aandacht is er ook voor het water. Het hemelwater wordt opgevangen op de daken en vertraagd afgevoerd. Dit draagt bij aan de verkoeling van de daken en voorkomt oververhitting van de woning. Het energiegebruik voor de verkoeling van de woningen wordt daarmee afgeremd. De milieulast wordt verder nog beperkt door een deel van het regenwater op te vangen in een ondergrondse watertank. In droge periodes kan dit water worden gebruikt voor het besproeien van de binnentuin van een van de twee bouwblokken.
“Duurzaamheid houdt niet op met een goede milieuprestatie”, concludeert Robbert van Tilborg. “Met OAK willen we voorop lopen als het gaat om het creëren van een toekomstbestendige en gezonde woonomgeving. Dan heb je het niet alleen over gezonde woningen met lichtinval en goede ventilatie, maar ook over woningen die de natuur niet belasten en die de biodiversiteit versterken.
Team OAK bestaat uit: Janssen de Jong Projectontwikkeling, Barli Bouwsystemen, FAAM architects, LANDLAB landscape architects, Merosch, Ecoresult, De Enk Groen en Golf, New Horizon, We Drive Solar, Van Santvoort Makelaars, Chainable, FPW, Backbone Visuals, Connected Worlds, Department of the Built Environment TU/e en Stichting The Natural Step.
Lees meer over het project op oakbosrijk.nl
Wat is MPG?
De Milieuprestatie Gebouwen (MPG) is een cijfer dat de duurzaamheid van het materiaalgebruik in een gebouw aangeeft. Aanvragers van een omgevingsvergunning moeten dit voor nieuwe kantoorgebouwen en nieuwbouwwoningen (groter dan 100 vierkante meter) berekenen. De MPG is de som van de schaduwkosten van alle toegepaste materialen. De milieubelasting wordt per materiaal bepaald via een levenscyclusanalyse (LCA). Dat kan de leverancier van het materiaal doen of je kunt werken met een standaard-LCA uit de Nationale Milieu Database. De huidige MPG-norm voor woningen bedraagt 0,8. Het is de bedoeling om stapsgewijs naar 0,5 te gaan in 2030. De MPG bestaat naast de BENG-eisen voor de energieprestatie. Wat positief is voor de BENG, bijvoorbeeld zonnepanelen of isolatie, kan negatief uitpakken voor de milieuprestatie.